Dolomitowe Ząbkowice

Ząbkowice znane już były w XV wieku, wspominał o nich  sam Jan Długosz.  Zombkowicze bowiem tak początkowo zwała się ta osada od samego początku istnienia związana była z górnictwem. W osadzie zwanej Stare Osiedle ( dziś Starosiedle ) zamieszkali, na prawie czynszowym, gwarkowie.

Jednak dopiero w 1869 roku odkryto w Ząbkowicach złoża dolomitu. Odkrycia tego dokonał sam Adam Piwowar - znany geolog i trzykrotny prezydent Dąbrowy Górniczej. Był też pierwszym zarządcą ząbkowickich kamieniołomów.  Swoją drogą to dla mnie dziwne, że dopiero na drugą połowę XIX wieku datuje się odkrycie złóż dolomitu skoro już w 1559 roku na terenie Ząbkowic działała huta cynku- pierwiastka związanego często z występowaniem dolomitu. Ale to nie jedyne znaki zapytania  jakie pojawiły mi się przy zdobywaniu informacji do napisania tego tekstu. Najwięcej wątpliwości miałem co do daty uruchomienia kopalni dolomitu, przeglądnąłem  kilka współczesnych źródeł i ukazał mi się niezły galimatias.

1869 - odkrycie dolomitu przez Adama Piwowara ( Wikipedia)

1892 - powstaje zakład  eksploatacji dolomitu, założony przez Adama Piwowara ( www.dabrowa.pl)

1896 - powstaje kopalnia dolomitu  Spółka Firmowa Zakładów Wapiennych "Eltes" ( Wikipedia)

1898 - powstaje kopalnia dolomitu  "Ząbkowice" ( www.dolomit.com) 

1925 - udziały A.Piwowara wykupuje kupiec żydowski Fischer Siegreich, który zawiązuje spółkę akcyjną Eltes ( sic!)    (www.dabrowa.pl)  

współczesny widok na kopalnię dolomitu

Wygląda na to, że nazwa "Eltes" została niejako rozciągnięta do samego początku powstania kopalni dolomitu chociaż w rzeczywistości spółka ta powstała około 30 lat po rozpoczęciu wydobycia. Przeglądając kalendarium znajdujące się na współczesnej stronie internetowej kopalni "Ząbkowice" nie sposób nie zauważyć też innych,  licznych zmian własnościowych które praktycznie trwają do czasów współczesnych. 

Z działalnością kopalni związane jest też istnienie pieców prażalniczych w których wypalano dolomit celem uzyskania wapna palonego. Pierwszy piec powstał na terenie kamieniołomów w 1926 roku. Kolejne dwa powstały w talach 1929-1930 i ostatnie  dwa  w 1938 roku. W sumie było ich pięć. 

Wapiennik na ulicy Górzystej jest prawdopodobnie jednym z nich - ostatni jaki został do dnia dzisiejszego. 

Wapiennik na ul. Górzystej

jeszcze raz wapiennik

Kamieniołom w kreacji marsjańskiej

Można pomyśleć, że to jakieś afgańskie pustkowie..